شکلهاى گوناگون در محشر

 

یوم ینفخ فى الصور فتأتون أفواج

در تفسیر مجمع البیان از رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم) مروى است:

وقتى که معاذ از معناى این آیه: یوم ینفخ فى الصور فتأتون أفواجا پرسید: روز قیامت که صور دمیده مى‏شود دسته دسته مى‏آیید؛ یعنى چه؟

حضرت فرمود: اى معاذ! مطلب بزرگى را پرسش نمودى، پس اشک در چشم مبارک بگردانید و فرمود: امت من در روز قیامت ده صنف مى‏شوند که البته خداوند این ده صنف را از جمله مسلمین جدا مى‏کند و صورتشان را تغییر مى‏دهد؛ عده‏اى به شکل میمون و بعضى به صورت خوک و پاره‏اى دست و پا بریده، برخى کور و گروهى گنگ و کرند و طایفه‏اى وارد محشر مى‏شوند در حالى که زبانشان را مى‏جوند و چرک از دهان آنها بیرون مى‏آید و اهل محشر از گند آنها در زحمت‏اند و عده‏اى وارونه سرنگون وارد محشر مى‏شوند و به همان حال آنها را به عذاب مى‏برند و عده‏اى به شاخه‏اى از آتش آویخته شده‏اند و دسته‏اى بوى گند آنها از مردار بیشتر است و دسته دیگر جبه‏هایى که از قطران است بر آنها پوشانیده باشند که چسبیده باشد به پوستهایشان.

پرسیدند: اینها چه کسانى هستند؟

فرمود: آن‏کسى که به صورت میمون وارد محشر مى‏شود، نمام است؛ یعنى سخن چین و آن کسى است که میان دو نفر را بهم مى‏زند و سخن هر یک را که درباره دیگر گفته، براى او خبر برد.

آن که به شکل خوک مى‏آید، خورنده حرام است؛ کسى است که مثلا در کسبش کم فروشى کرده، غش در معامله کرده، مال مردم را خورده است. و آن که سرنگون است کسى که رباخوارى کرده است.

آن‏کس که زبانش را مى‏جود و چرک از دهانش بیرون مى‏آید عالم بى‏عمل مى‏باشد؛ هر عالمى است که کردارش غیر از گفتارش باشد؛ خوب موعظه مى‏کند؛ اما در عمل به گل فرو رفته، دیگران از سخنانش بهره برده‏اند؛ اما خود بدبختش بى‏عمل بوده، این است که زبانش را مى‏جود و حسرت مى‏خورد.

آن که دست و پا بریده وارد محشر مى‏شود، آزار رساننده به همسایه است.

(فرمود:) آن کسى که کور وارد محشر مى‏شود، حاکم جور و ناحق است که حکم به ناحق کرده و اما گنگ و کر، آنهایى هستند که خود پسندند؛ یعنى عجب دارند؛ هر خود پسند خودخواهى، کر و گنگ، وارد محشر مى‏شود.

و آن را که به شاخه‏اى از آتش مى‏بندند، کسانى هستند که در دنیا نمامى و سعایت مى‏کردند نزد سلاطین و اسباب زحمت مردم و آزار رساندن به آنها را فراهم مى‏کردند.

و آنهایى که از مردار گندترند؛ کسانى هستند که از شهوات و لذتهاى حرام برخوردار بودند و حق واجب الهى را که در مال آنها بود، نمى‏دادند و آنهایى که جبه‏هاى آتشین بر آنها پوشیده مى‏شده، پس تکبر کنندگان و فخر و ناز کنندگانند

و در حدیث دیگر از رسول خدا مروى است: کسانى که دو میخ از آتش در چشم آنها است، اینها کسانى‏اند که چشم خود را از حرام پر مى‏کردند.

محدث فیض در عین‏الیقین این طور نقل مى‏فرماید که: وقتى شرابخوار وارد محشر مى‏شود، شیشه شرابى به گردنش آویزان و قدح شرابى به دستش چسبیده و بوى گندى از او بلند است که از هر مردارى گندتر است و همه او را مى‏شناسند که شرابخوار بوده است و هرکس بر او بگذرد، او رالعنت کند؛ چنانچه آنها که اهل طربند تار و طنبورشان به دستشان چسبیده و بر سر آنها مى‏خورد، اصلاً از قیافه و سیماى هرکس معلوم است که اهل چه گناهى بوده است‏

و نیز در کتاب مزبور نقل کرده: یحشر بعض الناس على صور یحسن عندها القردة و الخنازیر

 

بعضى از مردم به صورتها و شکلهایى وارد محشر مى‏شوند که شکل میمون و خوک نسبت به آنها زیباست.

و نیز از رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم) روایت کرده که فرمود: یحشر الناس یوم القیامه ثلثة اصناف: رکبانا و مشاة و على وجوههم فقیل یا رسول الله و کیف یمشون على وجوههم؟ قال: الذى امشاهم على اقدامهم قادر على ان یمشیهم على وجوههم‏

مردم در قیامت سه جور محشور مى‏شوند؛ بعضى سوار و بعضى پیاده و بعضى بر صورتها حرکت مى‏کنند. گفتند یا رسول الله! چگونه با سر مى‏توان حرکت کرد؟! فرمود همان خدایى که آنها را در دنیا بر پاهایشان حرکت مى‏داد، قادر است که آنها را با سرهایشان حرکت دهد.