فاطمه در محشر
فاطمه در محشر
ابن جبیر از امیر مؤمنان علیه السلام روایت کرده که رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمود:
سر حسین(ع) که خون آلود است برای فاطمه(س) مجسم می شود و فاطمه(س) فریاد بر می آورد:
ای فرزندم! ای میوۀ دلم!
و همۀ فرشتگان از فریاد فاطمه(س) بیهوش می شوند، و اهل محشر فریاد می کشند و می گویند:
خدا بکشد کشندۀ پسرت را ای فاطمه!
آن گاه خداوند می گوید: من این درخواست را در حق قاتل او وپیروان و دوستان و همراهانش عملی خواهم ساخت.
و در آن روز فاطمه(س) بر ناقه ای لز ناقه های بهشت سوار است؛ ناقه ای که پیشانی اش از دو سو زیبا و گشاده، و گونه هایش روشن، و چشمانش زاغ، و سرش گویی از طلای خالص، و گردنش از مشک و عنبر، و پوزه اش از زبرجد سبز، و جهازش از دری است که با گوهر زینت یافته است.
برآن ناقه هودجی است که پوشش آن از نور خدا و درونش رحمت پروردگار است، و افسارش به اندازۀ یک فرخ از فرسخهای دنیاست، و اطراف آن هودج هفتاد هزار فرشته گردآمده اندکه همه به تسبیح و تعظیم و تهلیل و تکبیر و ثنای پروردگار جهانیان مشغولند سپس منادی از درون عرش ندا می کند:
ای اهل محشر، چشم فرو ببندید، این فاطمه (س) دختر محمد رسول خدا(ص) است که از صراط می گذرد.
پس فاطمه و شیعیانش همچون برق جهنده از صراط عبور می کنند.
پیامبر(ص) فرمود:و دشمنان او و دشمنان ذریه اش را در دوزخ می افکنند.1
حضرت فاطمه علیهاالسلام هر چند مقام برترى دارد، ولى او نیز همانند دیگران این مسیر را مىپیماید و پس از عالم برزخ به محشر مىآید و در پیشگاه خدا مقام او بر دیگران ثابت مىشود...
على علیهالسلام مىفرمایند: روزى پیامبر خدا صلى اللَّه علیه و آله براى دیدار فاطمه علیهاالسلام به خانهى ما آمد، ولى دخترش را بسیار محزون دید. از او پرسید چرا این گونه غمگینى؟ در جواب گفت: پدر جان! به یاد عالم محشر افتادم که مردم در آن حال عریان خواهند بود. (ذکرت المحشر و وقوف الناس عراه
...)رسول گرامى فرمودند: نگران مباش، پس از آنکه من، على و ابراهیم خلیل علیهالسلام سر از قبر برمىداریم آنگاه خداوند جبرئیل را با هفتاد هزار ملائکه به سراغ تو مىفرستند، سپس اسرافیل در حالى که با سه پارچه زیبا از نور در اختیار دارد، کنار تو مىآید و تو را از قبر بیرون مىنماید، در حالى که بدنت پوشیده است
...آنگاه با عزت و احترام بىنظیر هفتاد هزار ملائکه تسبیح گویان تو را وارد محشر مىکنند و به همین تعداد حوریان بهشتى به استقبالت مىآیند. در این هنگام مریم (دختر عمران)، خدیجه (دختر خویلد)، حوا (زن آدم)، آسیه، (دختر مزاحم) هر کدام با صفوف ملائکه اطراف تو را مىگیرند و تو را بر روى منبرى از نور مىنشانند در این هنگام جبرئیل به حضور تو مىرسد و مىگوید: هر حاجتى دارى بگو و تو مىگویى: خدایا! حسن و حسینم را مىخواهم
.در آن ساعت حسینت را مىبینى که با بدن خون آلون به محشر مىآید و از خدا مىخواهد که قاتلان وى را به کیفر رساند، بلافاصله خداوند به خشم آمده و از خشم او ملائکه نیز به خشم آیند و شعلههاى جهنم زبانه مىکشد و قاتلان حسین و دشمنان او بر درون آتش افکنده مىشوند. (2
)در احادیث معتبر از طریق عامه و خاصه آمده است که در روز رستاخیر حضرت فاطمه علیهاالسلام را به ناقهاى از ناقههاى بهشتى سوار مىکنند و ملائکه اطراف او را مىگیرند، جبرئیل از طرف راست، میکائیل از طرف چپ، امیرالمؤمنین پیشاپیش، امام حسن و امام حسین نیز از پشت سر او را همراهى مىکنند، و با تمام عظمت و جلالت وى را به محشر مىآورند، تا جایى که خلایق از دیدن او سرهاى خود را پایین بیندازید و چشمهایتان را ببندید، تا فاطمه علیهاالسلام دختر رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله عبور کند
».مردم محشر با شنیدن این پیام که از سوى عرش خدا صادر مىگردد، همگى سرهاى خود را پایین مىاندازند و چشمهایشان را مىبندند و فاطمه علیهاالسلام از روى پل صراط عبور مىکند و در کنار بهشت قرار مىگیرد... (یا معشر الخلائق! نکسوا رئوسکم و غضوا ابصارکم حتى تمر فاطمه علیهاالسلام بنت محمد على الصراط، فتمر مع سبعین الف جاریه من الحور العین...) (3
)آرى در روز قیامت نیز همهى چشمها لیاقت دیدن فاطمه علیهاالسلام را نخواهند داشت، فقط آنان که در این دنیا امتحان پس داده و لیاقت شیعه بودن را کسب کردهاند، مدال افتخار آن روز را از دست فاطمه علیهاالسلام دریافت مىدارند
...پی نوشت
1
ـ حج/ 1 و 2: ان زلزله الساعه شى عظیم، یوم ترونها تذهل کل مرضعه عما رضعت و تضع کل ذات حمل حملها و ترى الناس سکارى و ماهم بسکارى ولکن عذاب اللَّه شدید.2
ـ بحارالانوار، ج 43، ص 226-225 با تلخیص.3
ـ کنزالعمال، ج 12، ص 105، ش 34209- فرائدالسمطین، ج 2، ص 49، ش 380 و ص 64، ش 387- سفینه، ج 2، ص 375- ابن ابىالحدید، ج 9، ص 193- بحار، ج 43، ص 53 و ص 219.
شفاعت گسترده شفیعه روز محشر
در میان زنان و طبقه بانوان کسانى هستند که داراى مقام والاى شفاعتند؛ دو شخصیّت بىنظیرِ فاطمه نام، یکى حضرت صدّیقه طاهره، فاطمه زهرا صلواتاللَّه و دیگرى کریمه اهل بیت و دختر حضرت موسى بن جعفر علیهالسّلام، حضرت فاطمه معصومه علیهاالسّلام است
حضرت معصومه (س
)پیروان مکتب تشیّع و خاندان پیغمبر علیهمالسّلام با اتکاى به آیات کریمه قرآنى و روایات شریفه، موضوع شفاعت را حتمى دانسته و بدان اعتقاد قلبى دارند. در روز قیامت شفیعان متعددند و در رأس همه، رسول خدا، پیامبر خاتم صَلّىاللَّهعَلَیْهِ وَ آلِه مىباشند. و همچنین در میان زنان و طبقه بانوان کسانى هستند که داراى مقام والاى شفاعتند؛ دو شخصیّت بىنظیرِ فاطمه نام، یکى حضرت صدّیقه طاهره، فاطمهزهرا صلواتاللَّه و دیگرى کریمه اهل بیت و دختر حضرتموسى بن جعفر علیهالسّلام، حضرت فاطمهمعصومه علیهاالسّلام است
.در روز قیامت بالاترین جایگاه شفاعت از آنِ رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) می باشد که قرآن کریم از آن به:"مقام محمود" تعبیر نموده(1)و منطق وحی گستردگی و وسعت آن را با آیت جلیله(وُلَسُوًفُ یْعًطیکُ رُبْکُ فَتَرًضی)(2)نوید داده است
.بعد از رسول مکرم دو تن از خاندان آن حضرت شفاعت گسترده ای دارند که بسیار وسیع و جهان شمول است و می تواند همه اهل محشر را فراگیرد
:1
ـ خاتون محشر حضرت فاطمه زهرا(علیها السلام)2
ـ شفعیه روز جزا فاطمه معصومه(علیها السلام)در مورد شفاعت گسترده حضرت زهرا(علیها السلام) همین بس که شفاعت
ْ مهریه حضرت زهراست و به هنگام ازدواج آن حضرت، جبرئیل امین طاقه ابریشمی از جانب پروردگار آورد که در روی آن نوشته بود:"خداوند مهریه فاطمه زهرا را شفاعت گنهکاران از امت محمد(صلی الله علیه و آله) قرار داد".حضرت زهرای مرضیه به هنگام شهادت، وصیت فرمود که این قطعه حریر را در کفن او قرار دهند، و فرمود
:"
چون روز قیامت محشور شوم این سند شفاعت را به دست می گیرم و برای گنهکاران از امت پدرم شفاعت می کنم".این حدیث را احمد بن یوسف دمشقی قرمانی، متوفای 1019 هـ . از طریق اهل سنت روایت کرده است.(3
)از طریق اهل بیت(علیهم السلام) روایت فراوانی داریم که بهشت و شفاعتْ جزء مهریه حضرت زهرا(علیهاالسلام) می باشد.(4
)امام جعفر صادق(ع):"آگاه باشید که براى خدا حرمى است و آن مکّه است و براى رسول خدا صَلّىاللَّه عَلَیْهِ وَ آلِه حرمى است و آن مدینه است. آگاه باشید که براى امیرالمؤمنین علیهالسّلام حرمى است و آن کوفه است. آگاه باشید که حرم من و حرم فرزندان من، بعد از من، قم است. آگاه باشید که قم کوفه کوچکى است. آگاه باشید که براىبهشت هشتدر است که سهتاى آن بهسوىقم مفتوحمىباشد
بعد از صدیقه طاهره(صلی الله علیه و آله) از جهت گستردگی شفاعت هیچ کس، و حداقل: هیچ بانوئی، به شفعیه محشر حضرت معصومه دخت موسی بن جعفر(علیه السلام) نمی رسد
راجع به ایشان بعضى از روایات که از خاندان پیغمبر نقل شده، صریح در این معنا است. چنانکه سید عالم شهید مرحوم قاضى نوراللَّه شوشترى رضواناللَّهعلیه نقل فرموده است که حضرت امام جعفر صادق علیهالسّلام فرمودند: "آگاه باشید که براى خدا حرمى است و آن مکّه است و براى رسول خدا صَلّىاللَّه عَلَیْهِ وَ آلِه حرمى است و آن مدینه است. آگاه باشید که براى امیرالمؤمنین علیهالسّلام حرمى است و آن کوفه است. آگاه باشید که حرم من و حرم فرزندان من، بعد از من، قم است. آگاه باشید که قم کوفه کوچکى است. آگاه باشید که براىبهشت هشتدر است که سهتاى آن به سوىقم مفتوحمىباشد
."بعد فرمودند
:"
در سرزمین قم، زنى از فرزندان من که نام او فاطمه و دختر موسى بن جعفر است از دنیا خواهد رفت و شیعیان من همگى به برکت شفاعت او داخل بهشت خواند گردید. "(5)و در فرازی از زیارتنامه اش می خوانیم
.حضرت معصومه (س
)"
یا فاطِمُهُ اشْفَعی لی فِی الْجُنُهِ":"
ای فاطمه ـ معصومه ـ در بهشت برای ما شفاعت کن".و در بخش زیارتنامه حضرت گفتیم که این زیارتنامه از امام رضا(علیه السلام) رسیده است.(6
)در زمینه ی شفاعت گسترده شفیعه روز محشر، داستان بسیار جالبی است که 125 سال پیش از این واقع شده، و ما آن را از طریق آیت الله ناصری نقل می کنیم
:حضرت آیت الله حاج شیخ محمد ناصری دولت آبادی که در دولت آباد اصفهان خدمات برجسته ای دارند و دلهای مشتاقان را به طرف حضرت صاحب الزمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ سوق می دهند، از پدر بزرگوارشان مرحوم آیت الله حاج شیخ محمد باقر ناصری، متوفای 1407هـ . نقل فرمودند که در ایام اقامتشان در نجف اشرف، در جلسه ای که در منزلشان برگزار بود، بر فراز منبر داستان جالبی را در رابطه با حضرت معصومه(علیها السلام) به شرح زیر بیان فرمودند
:در سال 1295 هـ . در اطراف قم قحطی و خشکسالی شدیدی پدید آمد، اغنام و احشام در اثر کمبود علوفه در معرض تلف قرار گرفتند
.اهالی آن منطقه چهل نفر از افراد متدین و شایسته را انتخاب کردند و به قم فرستادند، تا در صحن مطهر حضرت معصومه(علیها السلام) به بست بنشینند، تا شاید از عنایات آن کریمه اهلبیت خداوند متعال باران بفرستد و منطقه را از خطر خشکسالی نجات دهد
.سه شبانه روز آن گروه چهل نفری در حرم مطهر خاتون دو سرا به بست می نشینند، شب سوم یکی از آن چهل نفر مرحوم میرزا ابوالقاسم قمی را خواب می بیند
.میرزای قمی در عالم رؤیا به او می فرماید:"چرا در اینجا به بست نشسته اید؟" او می گوید: مدتی است در محل ما باران نیامده، اغنام و احشام در معرض تلف قرار گرفته اند
.میرزا می فرمایند:"برای همین
".می گوید: بلی
.حاج شیخ عباس قمی: شبی میرزای قمی ـ صاحب قوانین ـ را در عالم رؤیا دیدم از محضر مقدسشان سئوال کردم: "آیا شفاعت اهل قم به دست حضرت معصومه(علیها السلام) می باشد
".با قیافه اعجاب آمیزی به طرف من نگاه کرد و فرمود: "شفاعت اهل قم با منست، شفاعتِ عالَم با حضرت معصومه(علیها السلام) می باشد
".مرحوم میرزا می فرماید: "این که چیزی نیست، این مقدار از دست ما نیز ساخته است، هنگامی که شما حوائج این طوری داشتید به ما مراجعه کنید، ولی هنگامی که شفاعتِ عالَم را خواستید، در آن هنگام دست توسل به طرف این شفیعه روز جزا دراز کنید".(7
)این رؤیای صادقه مؤید است با حدیث امام صادق(علیه السلام) که می فرماید
:"
همه شیعیان ما با شفاعت آن حضرت وارد بهشت می شوند".(8)مؤید دیگر این خواب، رؤیای صادقه ی دیگری است که مربوط است به خاتمه محدثین، مرحوم حاج شیخ عباس قمی ـ رضوان الله علیه ـ متوفای 1359 هـ
.محدث قمی این خواب را شخصاً در عالم رؤیا دیده اند و آن را بر فراز منبر نقل کرده اند
.یکی از افرادی که در پای منبر حضور داشته و آن را بدون واسطه از محدث قمی شنیده، یکی از تجار مورد اعتماد قم به نام آقای صابری بوده، که به رحمت خدا واصل شده است
.دوست دانشمندم حجة الاسلام و المسلمین آقای حاج شیخ جعفر توسلی، که از فضلای شایسته و مهذب حوزه علمیه است آن را بدون واسطه از مرحوم صابری شنیده است
.حضرت معصومه (س
)آقای توسلی از مرحوم صابری روایت می کند که روزی مرحوم حاج شیخ عباس قمی در تیمچه بزرگ قم، به مناسبت ایام فاطمیه منبر رفته بود، بر فراز منبر فرمود: شبی میرزای قمی ـ صاحب قوانین ـ را در عالم رؤیا دیدم از محضر مقدسشان سئوال کردم
:"
آیا شفاعت اهل قم به دست حضرت معصومه(علیهاالسلام) می باشد".با قیافه اعجاب آمیزی به طرف من نگاه کرد و فرمود
:"
شفاعت اهل قم با من است، شفاعتِ عالَم با حضرت معصومه(علیهاالسلام) می باشد".این رؤیای صادقه نیز مؤید است با احادیث فراوانی که در مورد شفاعتِ عالِم رسیده(9) و حدیث امام صادق(علیه السلام) که زمینه ی شفاعتِ گسترده و جهان شمولِ این شفیعه روز جزا را بیان فرموده است
.بنابراین اگر در زیارت ایشان مىخوانیم: یا فاطِمَةُ اشْفَعى لى فِى الْجَنَّةِ و درخواست شفاعت از آن خزینه رحمت الهى مىکنیم، تقاضایى بجا است که او صاحب شفاعت کبرى و تامّه است و دامنه شفاعتش آن قدر گسترده و وسیع است که به هر کسى که در زیر لواى مقدّس تشیّع باشد خواهد رسید
.پی نوشت ها
:1.
حیات الست، شیخ مهدی منصروی، متوفای 1406 هـ . چاپ 1380 هـ . قم.2.
الحیاه السیاسیه للامام الرضا، جعفر مرتضی عاملی، چاپ 1416 هـ . قم.3.
خاتمه مستدرک، میرزا حسین نوری، متوفای 1320 هـ . چاپ سنگی.4.
خاطرات زندگی مرحوم آیه الله بروجردی، سید محمد حسین علویم بروجردی، چاپ 1340 ش. تهران.5.
قاضى نوراللَّه شوشترى، مجالس المؤمنین، ج 1، ص 836.
الخرائج و الجرائح، قطب الدین راوندی، متوفای 573 هـ . چاپ 1409 هـ . قم.7.
خصال، شیخ صدوق، متوفای 381 هـ . چاپ 1362 ش. قم.8.
خلاصه، علامه حلی، متوفای 726 هـ .9.
دائره المعارف الشیعه، حسن امین، هـ . بیروت.فرآوری: علی نورگستر
بخش عترت و سیره تبیان
